શિવજીઃ ધર્મનું મૂળ

પ્રથમ પણ શિવ છે અને અંતિમ પણ શિવ છે. શિવ સનાતન ધર્મના પરમ કારણ અને કાર્ય છે. શિવ થકી જ ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ છે. સમસ્ત જગત શિવના જ શરણમાં છે. જે શિવના શરણાગત નથી તે પ્રાણી દુઃખના ગૂંચવાડામાં ફસાતો જાય છે તેવું પુરાણો કહે છે.

ઓમ્ નમઃ શિવાય. ‘ઓમ્’ પ્રથમ નામ પરમાત્માનું લઈને પછી ‘નમન’ શિવને કરીએ છીએ. ‘સત્યમ્, શિવમ્ અને સુંદરમ્’ જે સત્ય છે તે બ્રહ્મ છે. બ્રહ્મ એટલે જ પરમાત્મા. જે શિવ છે તે પરમ શુભ અને પવિત્ર આત્મ તત્ત્વ છે અને જે સુંદરમ છે તે જ પરમ પ્રકૃતિ છે. અર્થાત્ પરમાત્મા, શિવ અને પાર્વતી સિવાય કંઈ પણ જાણવા યોગ્ય નથી. તેમને જાણવા અને તેમનામાં લીન થઈ જવું તે જ ધર્મનું મૂળ છે.

શિવનું સ્વરૃપ
શિવ યક્ષના સ્વરૃપને ધારણ કરે છે અને લાંબી લાંબી તથા સુંદર જટાઓ તેમની પાસે છે. જેમના હાથમાં ‘પિનાક’ ધનુષ્ય છે, જે સત્ સ્વરૃપ છે. અર્થાત્ સનાતન છે. તેમનું સ્વરૃપ દિવ્ય ગુણ સંપન્ન, ઉજ્જવળ સ્વરૃપ હોવા છતાં પણ દિગંબર છે. જે શિવે નાગરાજ વાસુકિનો હાર પહેર્યો છે, વેદ તેમની બાર રુદ્રોમાં ગણના કરે છે. પુરાણ તેમને શંકર અને મહેશ કહે છે.
શિવનો નિવાસ
તિબેટસ્થિત કૈલાસ પર્વત પર શરૃઆતમાં તેમનું નિવાસ સ્થાન હતું. વિજ્ઞાનીઓ-સંશોધકો અનુસાર તિબેટ ધરતીની સૌથી પ્રાચીન ભૂમિ છે અને પુરાતનકાળમાં તેની ચારે બાજુ દરિયો હતો. પછી જ્યારે સમુદ્ર ત્યાંથી દૂર થયો પછી અન્ય ધરતી પ્રગટ થઈ. જ્યાં શિવ બિરાજમાન છે, બરાબર તે જ પર્વતની નીચે પાતાળલોક છે, જે ભગવાન વિષ્ણુનું સ્થાન છે. શિવના આસન ઉપર વાયુમંડળની પાર ક્રમશઃ સ્વર્ગલોક અને પછી બ્રહ્મલોક આવેલું છે તેમ પુરાણોમાં જણાવાયું છે.
શિવભક્ત
બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશ બધા જ દેવતાઓ સહિત ભગવાન રામ અને કૃષ્ણ પણ શિવભક્ત છે. હરિવંશ પુરાણ અનુસાર કૈલાસ પર્વત પર ભગવાન કૃષ્ણે શિવજીને પ્રસન્ન કરવા માટે તપસ્યા કરી હતી. ભગવાન શ્રીરામે રામેશ્વરમાં શિવલિંગની સ્થાપના કરીને તેમની પૂજા-અર્ચના કરી હતી.
શિવપર્વ
મહાશિવરાત્રિ એ હિન્દુઓનો પરમપવિત્ર તહેવાર છે. આ ભગવાન શિવનું પ્રિય પર્વ છે. ફાગણ વદ ચૌદશના દિવસે આ પર્વની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે સૃષ્ટિના પ્રારંભમાં આ જ દિવસે મધ્યરાત્રિએ ભગવાન શંકરનું રુદ્ર સ્વરૃપે અવતરણ થયું. પ્રલયના સમયે આ જ દિવસે પ્રદોસમાં ભગવાન શિવે તાંડવ કરતાં કરતાં બ્રહ્માણ્ડને પોતાના ત્રીજા નેત્રની જ્વાળાથી સમાપ્ત કરી નાખે છે.આથઈ તેને શિવરાત્રી કે કાલરાત્રિ કહેવામાં આવે છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ભગવાન શંકરના વિવાહ થયાં હતાં. બાર માસમાં શિવજીને શ્રાવણ માસ પ્રિય છે. આખા શ્રાવણ મહિના દરમિયાન શિવજીની પૂજા કરવામાં આવે છે અને વ્રત રાખવામાં આવે છે.  વ્રત રાખ્યા બાદ આ પર્વને ભાવભેર ઉજવવામાં આવે છે. જોકે આ પર્વની ઉજવણીના કેટલાક નિયમ છે.

શિવપરિવાર
શિવની અર્ધાંગિનીનું નામ પાર્વતી છે. તેમના બે પુત્ર છે – સ્કન્દ અને ગણેશ. સ્કંદને ર્કાર્તિકેયના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. સતયુગના રાજા દક્ષની પુત્રી પાર્વતીને સતી પણ કહેવામાં આવે છે. તેમનું નામ પાર્વતી એટલા માટે પડયું, કારણ કે તે પર્વતરાજ એટલે કે પર્વતોના રાજાની પુત્રી હતાં. તેઓ રાજકુમારી હતાં, પરંતુ તે શરીરે ભસ્મ લગાવેલ યોગી શિવને પોતાના પતિ બનાવવા ઇચ્છતા હતાં. શિવને કારણે જ તેમનું નામ શક્તિ થઈ ગયું. પોતાના પિતાની ઇચ્છા વિરુદ્ધ તેમણે હિમાલયના પર્વતીય વિસ્તારમાં રહેવાવાળા યોગી શિવ સાથે વિવાહ કર્યા.
શિવજીનાં પ્રમુખ નામ
શિવજીનાં આમ તો અનેક નામ છે. જેમાંથી ૧૦૮ નામનો ઉલ્લેખ પુરાણોમાં જોવા મળે છે. પરંતું તેમના કેટલાંક નામ ઘણાં પ્રચલિત છે, જેમ કે મહેશ, નીલકંઠ, મહાદેવ, મહાકાલ, શંકર, પશુપતિનાથ, ગંગાધર, નટરાજ, ત્રિનેત્ર, ભોળાનાથ, આદિદેવ, આદિનાથ, ત્રિયંબક, ત્રિલોકેશ, જટાશંકર, જગદીશ, પ્રલયંકર, વિશ્વનાથ, વિશ્વેશ્વર, હર, શિવશંભુ, ભૂતનાથ અને રુદ્ર.
અમરનાથનાં અમૃતવચન
શિવજીએ પોતાની અર્ધાંગિની પાર્વતીને મોક્ષ માટે અમરનાથની ગુફામાં જે જ્ઞાન આપ્યું એ જ્ઞાનની આજે અનેકાનેક શાખાઓ બની છે. તે જ્ઞાનયોગ અને તંત્રોના મૂળ રૃપમાં સમાયેલ છે. ‘વિજ્ઞાન ભૈરવ તંત્ર’ એક એવો ગ્રંથ છે, જેમાં ભગવાન શિવ દ્વારા પ્રાર્વતીને જણાવેલાં ૧૧૨ ધ્યાનસૂત્રોનું સંકલન છે.
શિવગ્રંથ
વેદ અને ઉપનિષદ સહિત વિજ્ઞાન ભૈરવ તંત્ર, શિવપુરાણ અને શિવસંહિતામાં શિવજીની સંપૂર્ણ શિક્ષા અને દીક્ષા સમાયેલી છે. તંત્રના અનેક ગ્રંથોમાં તેમની શિક્ષાનો વિસ્તાર થયો છે. મર્હિષ વેદવ્યાસ દ્વારા લખાયેલું શિવપુરાણ સર્વોચ્ચ સ્થાને બિરાજે છે. આ ગ્રંથમાં ભગવાન શિવની ભક્તિનો મહિમા વર્ણવામાં આવ્યો છે. તેમાં શિવ અવતાર વગેરે વિસ્તારથી લખેલા છે.
શિવલિંગ
વાયુપુરાણ અનુસાર પ્રલયકાળમાં સમગ્ર સૃષ્ટિ જેનામાં લીન થઈ જાય છે અને ફરીથી સૃષ્ટિકાળમાં જેનાથી પ્રગટ થાય છે, તેને લિંગ કહે છે. આ રીતે વિશ્વની સંપૂર્ણ ઊર્જા જ લિંગનું પ્રતીક છે. તે સંપૂર્ણ સૃષ્ટિ બિંદુ-નાદ સ્વરૃપ છે. બિંદુ એ શક્તિ છે અને નાદ એ શિવ. તેઓ જ બધાનો આધાર છે. બિંદુ તથા નાદ અર્થાત્ શક્તિ અને શિવનું સંયુક્ત રૃપ જ શિવલિંગમાં અવસ્થિત છે. બિંદુ એટલે ઊર્જા અને નાદ એટલે ધ્વનિ. આ જ બંને સંપૂર્ણ બ્રહ્માંડના આધાર છે. આ જ કારણે પ્રતીક સ્વરૃપ શિવલિંગની પૂજા-અર્ચના કરવામાં આવે છે.
જ્યોતિલિંગ્
જ્યોતિલિંગ્ ની ઉત્પત્તિ સાથે સંકળાયેલી અનેક માન્યતાઓ પ્રચલિત છે. જ્યોતિલિંગ્  એટલે ‘વ્યાપક બ્રહ્માત્મલિંગ’ જેનો અર્થ છે ‘વ્યાપક પ્રકાશ’. જે શિવલિંગના બાર ખંડ છે. શિવપુરાણ અનુસાર બ્રહ્મ, માયા, જીવ, મન, બુદ્ધિ, ચિત્ત, અહંકાર, આકાશ, વાયુ, અગ્નિ, દળ અને પૃથ્વીને જ્યોતિલિંગ્  અથવા પિંડ કહેવામાં આવ્યા છે.
શિવચિહ્ન
વનવાસીથી લઈને  બધાં જ સાધારણ માણસો જે ચિહ્નની પૂજા કરી શકે તેવા પત્થરને શિવજીનું ચિહ્ન માનવામાં આવે છે. આ સિવાય રુદ્રાક્ષ અને ત્રિશૂળને પણ શિવનું ચિહ્ન માનવામાં આવે છે. કેટલાક લોકો ડમરુ અને અર્ધ ચંદ્રને પણ શિવનું ચિહ્ન માને છે.
શિવપાર્ષદ
બાણ, રાવણ, ચંડ, નંદી, ભૃંગી વગેરે શિવપાર્ષદ છે.
શિવગણ
ભૈરવ, વીરભદ્ર, મણિભદ્ર, ચંદિસ, નંદી, શ્રુંગી, ભૃગિરિટી, શૈલ, ગોકર્ણ, ઘંટાકર્ણ, જય અને વિજય. આ સિવાય પિશાચ, દૈત્ય અને નાગ-નાગણ, પશુઓને પણ શિવના ગણ માનવામાં આવે છે.
શિવના દ્વારપાળ
નંદી, સ્કંદ, રિટિ, ભૃંગી, ગણેશ, ઉમામહેશ્વર અને મહાકાલ.
શિવપંચાયત
સૂર્ય, ગણપતિ, દેવી, રુદ્ર અને વિષ્ણુને શિવપંચાયત કહેવાય છે.

જય જય ગરવી ગુજરાત

ધરા છે આ મારી, દરિયાની લહેરો આ છે મારી,
આ રણ મને પ્યારું છે, ખેતર છે શું મા મારી
ધન્ય હું થઈ ગયો અહીં જન્મ જે મારો થયો
જય જય જય જય ગરવી ગુજરાત મારા દિલમાં ધડકે ગુજરાત !
એ વિશ્વનું દ્વાર છે, અહીં સદા પ્યાર છે,
તને નમું લાખ વાર હું ભૂમિ મારી,
જય જય જય જય ગરવી ગુજરાત મારા દિલમાં ધડકે ગુજરાત !
અહીં સેતુ કરાવ્યા પાર મેં દરિયા પાર,
ગુજરાતી હું છું મને ફૂલો જેટલો પરસેવાથી પ્યાર,
ગુજરાતી હું છું મારી રગરગમાં કરુણા, સેવા, સહકાર,
ગુજરાતી હું છું હર આફત સામે ઊભો બની પડકાર,
ગુજરાતી હું છું….
જય જય જય જય ગરવી ગુજરાત મારા દિલમાં ધડકે ગુજરાત !
પાંખનાં આ ફફડાટમાં ગગન કહી રહ્યું છે મને ખોલ તું,
લક્ષ્યની પરે લક્ષ્ય આપણું કહી રહ્યું છે હવે બોલ તું,
કૈક દ્વાર હજુ ખોલવાના છે કૈંક ઝરુખા હજુ બંધ છે,
મુઠ્ઠીઓમાં મારી ઊછળી જે રહ્યા સાત સૂરજના છન્દ છે.
જય જય જય જય ગરવી ગુજરાત મારા દિલમાં ધડકે ગુજરાત !
જય જય જય જય ગરવી ગુજરાત મારા દેશનું ઘરેણું ગુજરાત !
એક દોરો મારી પાસે છે તો એક દોરો તારીયે પાસ છે,
સાથ સૌ મળી વણીએ એક નવી કાલને કે જે ખાસ છે,
અંજલિમાં સંકલ્પ છે અને આંખોમાં વિશ્વાસ છે,
મનમાં કર્મની વાંસળી છે અને એક સૂરીલી આશ છે,
હે જી રે……….
જય જય જય જય ગરવી ગુજરાત મારા દિલમાં ધડકે ગુજરાત !

Samadhi of Ramapir

Dalibai took samadhi on Tuesday, Bhadon Sudi 9 Vikram Savant 1515 (1459 A.D). Then just 20 feet away from Dalibai’s samadhi, Bhagvan Ramdevji Maharaj himself took samadhi on Thursday, Bhadon Sudi 11th (1459 A.D).
Before taking samadhi, Bhagvan Ramdevji Maharaj announced 24 divine commands (24 Farmaan), and thereafter his last words were:-
“ My dear devotees! On Sudi 2 of each month celebrate Patotsav and spend the night chanting, and praying and performing pooja. This will be called Jama Jagran and every devotee attending the Patotsav will feel my presence. Every year celebrate Mela on Bhadon Sudi 10th and 11th. The prasad offered on the 10th will be mine and the prasad offered on the 11th will be for Bhairavsinh. Do not uncover my samadhi under any circumstances. Those who will pray to me with pure hearts their wishes will be fulfilled by me. Wherever there is Jyoti of ghee, Googal incense and a white flag, that will be considered as my pooja ”.

After going in to samadhi, the mortal body of Bhagvan Ramdevji Maharaj disappeared and the samadhi got filled up with earth. Then, on this was built the samadhi (tomb) and later on the samadhi a temple was constructed in red stone.

Who is Ramapir ?

Bhagvan Ramdevji Maharaj was a Tunvar Rajput regarded by Hindus as the incarnation of Lord Krishna. History goes that five Pirs from Mecca came to test his miraculous powers and after being convinced, paid their homage to him. Since then he is venerated by Muslims as Ramshahpir or Ramapir.

The fame of Ramapir reached far and wide. He believed in the equality of all human beings, both high and low, rich and poor. He helped the down trodden by granting them their wishes. Bhagvan Ramdevji Maharaj took samadhi (conscious exit from the mortal body.) in 1459A.D. Maharaj Ganga Singh of Bikaner constructed a temple around the samadhi in 1931A.D. The devotees of Ramdevpir offer rice, coconuts, churma and toy wooden horses to Ramdevji. The samadhi temple is in Ramdevra, Rajasthan.

Ramapir na chovis farmaan

          

In V.S 1515 Bhadrapad Sudi Thursday 11th, Bhagvan Ramdevji Maharaj took Samadhi. This is when he delivered his last message and the 24 Farmaan (24 divine commands), to his devotees.

Kahe Ramdev suno Gatganga :-

Bhagvan Ramdevji Maharaj said “Gatganga (Participants of this Communion are believed to be as pure as the Mother Ganges) listen to the following Twenty Four Divine Commands”: -

1

Paap thi kayam door rahevun dharmaman apvun nij dhyaan Jeev matra par dayaa rakhvi bhukhya ne devun ann-daan.

Always keep away from sin and pay particular attention to the way of your life: Be kind to all living creatures and feed the hungry ones.

2

Guru charanman paap prakasho parmartha kaje rahevun taiyar Jooj jeevavun jani lejo karvo sar-asar no vichar.

Confess your sins to your Satguru and always be ready to help others. Remember that life is too short and you must think of rights and wrongs.

3

Vaad-vivad ke ninda chesta karvi shobhae nahin gat na gothine Avta vayak ne haete vadhav-vun nij antar dhaan dholi ne.

It does not suit a member of the Communion to get involved in gossip, jealousy or grudge. Accept the invitation to attend the Paat/Pooja with enthusiasm and attend to meditate in search of your soul.

4

Gurupad seva pratham pad jano malae gyan saar ne dhaar Dhani upar dharna rakho tau nipaje bhakthi tani laar

You must submit to your Sadguru first to achieve knowledge and accomplish your goal. Have faith in the Almighty God, who will create goodness in you.

5

Tan thi ujala man thi mela dhare bhagvo vesh Tae jan tamae jaano nagura jene mukhadae noor nahin lav-lesh.

A person may look clean and wears saffron clothes, but if his mind is malicious or corrupt and there is no sparkle in his eyes and face, consider him to be a Nagura - a person without guidance of a Sadguru.

6

Seva mahatmaya chhe motun jeman tae chhe sanatan dharma nijar Jati –sati no dharma jaano tyaji moh-maya ni janjaal.

Service to humanity is service to God, make that to be your duty that is the teaching of Sanatan Dharma. Relinquish lust and attachment to the material world and follow the principles of Sanatan Dharma.

7

Vachan viveki jae hoy narnaari neki teki ne vali vratdhari Tae sau chhe sevak amaara jo hoy sacha ne sada chari.

My followers are those who are polite, are kind, are honest of principle, and are living a moral life of high integrity.

8

Maat-pita guru seva karvi karvo atithi satkar Sva-dharmno pahelan vichaar karvo pachhi adarvo aachar.

Do service to your parents and Sadguru and always welcome your guests. Remember your duty first and then act accordingly.

9

Pratham parodhiye vahela uthavun pavitra thaiy levun dhaninun naam Ek mana thaiy alekh ne aradhva pachhi karva kaam tamaam.

Wake up early, wash and clean yourself and then do your prayers to the Lord with full concentration before tackling your daily tasks.

10

Ek asane ajapa-jaap japva antah karan rakhvun nishkam Dashae indriyanun jyare daman karsho tyare olakhashe atam ram.

Sit on one comfortable position; chant the name of the Lord with clean heart. You will only recognise your soul when you have control over the ten senses of your body (five senses and five functional parts of your body).

11

Dil ni bhranti door karvi tyajva moha maan abhimaan Mrityu sivaya sarve mithya maanvun samajvun sachu gyaan

Have no doubt in your heart and mind about your faith in the Almighty God, and avoid lust for the pleasures of life, pride and arrogance. To accept the death as the only truth (reality) is the true knowledge and the rest is superfluous attractions and/or attachments.

12

Sampati parmane soad taanvi kirti ni rakhvi nahin bhukh Motap no jo aham tyajsho tau mati jashae bhav-dukh

Cut your cloth according to your coat, avoid the greed of fame. Have no greed for the chairmanship and your miseries will come to an end.

13

Sad-vartan ne shubhachar kelavava vani vadatan karvo shuddha vichar Svashrayae jivan vitavavun alakh dhani no layi adhaar.

Be pure in your thoughts with high moral values and act accordingly. Live a independent life with full faith in the Almighty God.

14

Din jano na sada hitkari par dukhae antar jenu dukhay Nischay janva tae sevak amara kadiyae nav visaraya.

Be sympathetic towards the poor and always be ready to help the needy. I will always remember such devotees and they will remain close to my heart.

15

Nisvarthi ne vali sam bhavi jene vachanma purna vishwas Ek chite bhakti kare tene janva hari na das.

My true devotees are unselfish, impartial, honourable and believing in my words.

16

Jan sevaman jivan galae te nar seva dharmi kahavaya Oonch-nich no bhed na rakhe teva samdarshi nar pujaya.

Those who spend their life for the cause of humanity and those who do not discriminate between colour, caste, creed or religion are worthy of my worship.

17

Bhaktajan amara jaanva sarvae jene chhe muj bhakthima vishvas Anatariksha ane pragat parcho pamae pamae purna vishvas.

Those devotees who have complete faith in me are the ones who will recognise me in visible and invisible forms and are worthy of my trust..

18

Koi jan sacha koi jan khota aap matae chalae sansaar Par-vritiman chalae koi veerla koi viveki nar ne naar.

Some people rightly or wrongly behave and live according to their principles, which suit themselves but those who live and work for others are the true heroes.

19

Bhakti ne bahane thaiy koi anachari tau koi vyabhichari Te jan nahin sevak amara nahin paat puja na tae adhikari.

In the name of devotion if any devotees turn into malpractice or lust they are neither my true devotees nor do they have any right to participate in Paath-Pooja.

20

Bhakti bhav nishkam karma man je te bhakt amara satya sujaan Nar naari tae premae pamae chovis avtarni agya praman.

Those who perform good deeds and are sincerely devoted to me are worthy of these Farmaans and entitled to my blessings.

21

Sabha mahin sambhalvun saunun rahevun muj agya praman Muj pad no tae chhe jiv adhikari pami pad nirvana

Listen to all as an audience but follow my teachings. This will lead you to salvation. (Nirvana - a state where a soul is not reincarnated).

22

Nav ne vandan nav ne bandhan vali je hoy, nav-anka Navdha bhakti tae narne varae varae muktine koi nar banka.

There are nine forms of Bhakti (devotion). Salute all the nine forms of Bhakti and the sincere devotees are those who accomplish and live up to these forms of devotion. They are the ones who would achieve Moksha or Nirvana

23

Daan diyechatan rahe ajachi vali parki kare nahin aas. Athae pahor anandman rahe tene janvo muj antar ni paas.

Those persons who are anonymous donors without any hope or wish for return of a favour and are happy at all times would always remain dear and close to my heart.

24

Hoon chhun sau no antaryami nij bhakta no rakshanhar Dharma karan dharto hoon vidh vidh rupae avtar

I am the one who lives in the hearts of my devotees and I am the one who will take care of my devotees. I reincarnate in this universe in various different forms for the protection of Dharma (duty).

Ramdas Kahe suno Santjan :-

Ramdas has said, “Sant Jan (All Saints). Listen”,

Liludo nejo bhamar bhalo pirae didhi param pad ni olakhan Samadhi tanae bodh rupae aapi agya chovis farmaan.

When Baba Ramdev was about to take Samadhi he had a Green Flag in one hand and held a Bhamar Bhalo (a spear named “Bhamar” because of the distinctive sound made when the spear was launched) in the other hand. He conveyed the Twenty Four Divine Commands to all his relations, friends, foes, well-wishers, followers and devotees. This was followed by his last words stated earlier in Samadhi of Ramapir. Baba Ramdev blessed all with the knowledge of devotion, through which one can achieve the status of Param-pad, Moksha or Nirvana.

પરમ કૃપાળુ શ્રી વાળીનાથજીની પવિત્ર ગાદીએ બિરાજેલા

પૂજ્ય. મહંતશ્રીઓ	પૂજ્ય કોઠારીશ્રીઓ
પ. પૂ મહંતશ્રી વિરમગિરિજી.	-----------------
પ. પૂ મહંતશ્રી પ્રેમગિરિજી.	-----------------
પ. પૂ મહંતશ્રી સંતોકગિરિજી.	પ. પૂ માનગિરિજી.
પ. પૂ મહંતશ્રી ગુલાબગિરિજી.	પ. પૂ માનગિરિજી.
પ. પૂ મહંતશ્રી નાથગિરિજી.	પ. પૂ રેવાગિરિજી.
પ. પૂ મહંતશ્રી જગમાલગિરિજી.	પ. પૂ રેવાગિરિજી.
પ. પૂ મહંતશ્રી ભગવાનગિરિજી.	પ. પૂ અરજણગિરિજી.
પ. પૂ મહંતશ્રી મોતીગિરિજી.	પ. પૂ અરજણગિરિજી.
પ. પૂ મહંતશ્રી કેશવગિરિજી.	પ. પૂ અરજણગિરિજી.
પ. પૂ મહંતશ્રી શંભુગિરિજી.	પ. પૂ હેમગિરિજી.
પ. પૂ મહંતશ્રી હરિગિરિજી.	પ. પૂ રણછોડગિરિજી.
પ. પૂ મહંતશ્રી સુરજગિરિજી.	પ. પૂ મહાદેવગિરિજી.
પ. પૂ મહંતશ્રી બળદેવગિરિજી.	પ. પૂ ગોવિંદગિરિજી.

JAY GOGA JAY SEMOJ

   શિવે વિચાર્યું કે હવે સાંબળ ને સંસારી બનાવ્યે જ છુટકો !  શિવ દ્વારા સાંબળ ને પરણવા માટે જ્યારે પૂછવા માં આવ્યું ત્યારે પોતાના  અંતર ની વાત શિવ મુખે સાંભળતા તે અત્યંત આનંદ માં આવી ગયો. અને આનંદ ના અતિરેક માં તે અટ્ટ હાસ્ય કરવા માંડ્યો. શિવે વિચાર કર્યો કે સાંબળ અત્યંત ભોળો તથા નિષ્પાપ છે. તે સંસાર ની માયા તથા કાવા- દાવાઓ થી તદ્દન અજાણ હોઇ સંપૂર્ણ અને સોળ ગુણ સંપન્ન કન્યા હશે તો જ તેનો સંસાર રૂપી રથ સુખરૂપ પાર પાડી શકશે.  કૈલાસ ની તમામ  અપ્સરાઓ પૈકી ની એક માત્ર હિરા માં જ આ  લાયકાત હતી. પરંતુ હિરા સાંબોળ સાથે પરણવા સીધી રીતે તૈયાર થાય તે અશક્ય હતું. અને વળી સાંબોળ હિરા નામની અત્યંત સ્વરૂપવાન તથા સોળ ગુણ સંપન્ન અપ્સરા સાથે જ પરણવા ઇચ્છતો હતો. એટલે શિવે હિરા સાંબોળ સાથે પરણે તે સારું એક યુક્તિ રચી.
            શિવે સાંબળ ને બોલાવી સાનમાં સમજાવ્યો કે હું આપણા કૈલાસ ની તમામ અપ્સરાઓ ને તારી પરણવા માટે ની પસંદગી માટે એક લાઇન માં ઊભી રાખીશ. અને ત્યાર બાદ એ તમામ માંથી કોઇ પણ એક નો પલ્લો પકડી લેવા માટે તને કહીશ. એ સમયે હિરા પોતાનું સ્વરુપ બદલી અત્યંત ભયંકર રાક્ષસી જેવી થઇ જશે. આમ જે ભયંકર, ઉગ્ર અને બિહામણા સ્વરુપ વાળી  દેખાય તે જ હિરા હશે જેથી તું તેનો જ પલ્લો પકડી લેજે.
ભૂલતો નહિ, અને તેમજ થયું. આમ હિરા તથા સાંબોળ સંસારી થયાં.
            હજારો વર્ષ બ્રહ્મચારી ,તપસ્વી અને પ્રકૃતિ સાથે તાદાત્મ્ય સાધેલા સાંબોળ ના હિરા સાથેના સુખરૂપ દાંપત્ય જીવનથી તેના વંશ ની વૃધ્ધી થ ઇ. આ વંશ હિરાવંશ કહેવાયો. તથા આ વંશ નો સભ્ય હિરાવંશી કહેવાયો. આ હિરાવંશ ની દીકરીઓ હિરા જેવી હિરાવેદ (અત્યંત વ્યવહારું, કાર્ય દક્ષ તથા કોઠાડાહી ) તથા પુરુષો શિવ અંશ સાંબલ જેવા જ પ્રતાપી, ચારિત્ર્ય વાન, ખડતલ, બળવાન ,ઓજસ્વી, નિષ્કલંક તથા ભોળા અને નિસ્પૃહી પાક્યા. હિરાવંશીઓ જંગલોમાં તથા ભૂમિ ના અન્ય તમામ ભાગોમાં ભગવાન શિવ દ્વારા પોતાને સોંપાયેલ ફરજ ના ભાગ રૂપે પોતાની સાંઢણીઓ ને યથેચ્છ રીતે ચરાવવા માંડ્યા. તેના કારણે અન્ય પ્રજાજનો ને તેમના દ્વારા કરાતી ખેતી માં ભેલાણ તથા નુકસાન થવા માંડ્યું. અને તેઓ દ્વારા રાજાઓ (ક્ષત્રિયો) ને ફરિયાદો કરવા માં આવી. પરંતું ભગવાન શિવ દ્વારા ઉત્પન્ન અને આશીર્વાદ પ્રાપ્ત સમાજ ની વિરુધ્ધ કોઇ પણ પ્રકાર ની કાર્યવાહિ કરવી તે તેઓના સામર્થ્ય બહાર ની વાત હોઇ તેઓ ને બળથી નહિ પણ કળથી જ જીતાશે એમ માની રાજાઓ સ્વયં હિરાવંશી ઓ ને વિનંતી થી સમજાવવા સામે ચાલી તેઓની પાસે ગયા. હિરાવંશીઓ ને રાજા દ્વારા વિનંતી કરવામાં આવી કે તમો શિવના વિશેષ કૃપા પાત્ર હોઇ અમારા કરતાં પણ અત્યંત બળવાન છો એ વાત અમો સ્વિકારીએ છીએ. અમારા રાજ્ય શાસન માં રહેતી પ્રજા ખુબજ ઓછી જમીન માં ખેતી કરી તેનું ગુજરાન ચલાવે છે, વળી આટલી ઓછી ભૂમિ માં રાજ નું તથા પ્રજા નું માંડ પૂરું થાય છે એટલે અમારી તમને નમ્ર વિનંતી છે કે તમો રાજ થી દૂર રહો તો સારું, તમો હિરાવંશીઓ જે શરત મુકશો તે અમોને કબૂલ,મંજૂર અને બંધનકર્તા છે.ત્યારે રાજાઓ સાથેની મંત્રણાઓ મુજબ હિરાવંશીઓ એ કહેલું કે “ ત્રણ ભાગ પૃથ્વી અમારી ચોથીયા માં રાજા રાજ કરો ! ”  આમ પહેલાં ના જમાનામાં પશુપાલન ના વ્યવસાય સાથે સંકળાયેલા હિરાવંશીઓ નું વિશાળ જંગલો ની જમીનો, ચરાણો, ખેતી ન થ ઇ શકે તેવી પડતર જમીનો તથા ચોમાસુ પાકો લીધા પછી મોટા ભાગની પડતર જમીનો માં પોતાના પશુધન ના ચરાણ થી વ્યવસ્થિત રીતે પાલન થતું. (વસ્તી વધતાં તથા માનવો ની  ભૂમિ ભૂખ વધવાની સાથે અગાઉ રાજાઓ દ્વારા હિરાવંશીઓ સાથે થયેલ કરાર ભંગ થવા માંડ્યો. જંગલો કપાતા ગયા અને ચરાણ ની જમીનો ઓછી થવા માંડી. આના કારણે રાજ્ય શાસન (જૂના રજવાડાઓ) દ્વારા કંઇક અંશે માલધારીઓ ના હક્કો જળવાઇ રહે તે સારું ગૌચર તથા ચરાણ ની અને વિડ ની જમીનો નીમ કરવામાં આવી તથા તેમાં અન્ય કોઇનું દબાણ ન થાય તે સારું કાયદા બનાવવા માં આવ્યા. પરંતું માલધારી સમાજના દુર્ભાગ્યે  તેમના ભોળપણ  અને ભણતર ના અભાવે, તેમને હક્કો ની જાણકારી ના  હોઇ કહેવાતા જાગૃત લોકોએ ગૌચર અને ચરાણ ની જમીનો ઉપર કબજા જમાવ્યા અને સરકારોએ પણ સ્વતંત્રતા બાદ રજવાડાઓમાં માલધારીઓ ના હક્કો જે જળવાઇ રહ્યા હતા તેની સામે ઉદાસિનતા સેવી. દબાણ કર્તા સામે પગલાં લેવાની જગ્યાએ દબાણો ને નિયમ બધ્ધ કરી આપી આ પ્રવૃતિને વેગ આપ્યો. આમ માલધારી સમાજ પાંગળો થઇ ગયો.)
           રાજાઓ દ્વારા ત્રણ ભાગ જમીન હિરાવંશીઓ ને આપવા અંગે ના કરારો થતાં તેઓ રાજ્યની બહાર રહેવા માંડ્યા. આમ તેઓ રાજ-બારી, રા-બારી, રબારી કહેવાયા. વળી પૂર્વે મોટા ભાગની જમીનો જંગલ વિસ્તારની હોઇ તમામ નગરોને જોડતા રસ્તા જંગલો માંથી પસાર થતા. તમામ માર્ગો ના ભોમિયા તથા જંગલોમાં મુક્ત રીતે રાની પશુઓ કે અન્ય કોઇ પણ પ્રકારના ભય થી સદાય મુક્ત રબારી સમાજ જ વિહાર કરી શકતો. આ સમાજ નગરજનો, રાજા રજવાડા તથા સૈન્ય ને ભોમિયા તરીકે સેવાઓ આપતો એટલે તે રાહબારી તરીકે પણ ઓળખાતો. જંગલ માં તેમની સેવા ચાકરી માં આજ ની જેમ કંઇ કચાશ ન રાખતો, ખુબજ ભાવથી અને હૈયાના ઉમળકાથી તેના આંગણે પધારેલ અતિથિ ને પરોણાગત કરાવતો. અને વળી જ્યારે તે અતિથિ વિદાય થાય ત્યારે મોટેરાંઓ ના આદેશ મુજબ આ સમાજના જુવાનિયાઓ આંગણે પધારેલ અતિથિ   તે પછી રજવાડા માંથી આવતી બહેન કે દીકરી એકલી પણ કેમ ન હોય તેને કોઇ પણ પ્રકાર ના વિકાર વગર મૂકવા જતો. આ સમાજ પાસે વિકાર તો હતો જ નહીં. રજવાડાઓ ને આ બાબતે પૂરો ભરોસો હતો. અને એટલે જ આ દૈવી ગુણોથી ભરેલ આખા સમાજ ને તેઓ દેવ (શિવ) અંશ થી ઉત્પન્ન થયેલ હોઇ દેવ-અંશી, દેવાંશી કે દેવાશી કહેતા. પાંડવો  દ્વારા આ આખા સમાજ ને તે દૈવી સમાજ હોઇ દેસાઈ નો ઇલકાબ મળેલ છે. આમ આ આખો સમાજ દેસાઈ ની પદવી મહા પુરુષોના હાથે પામેલ છે. જે ગૌરવ લેવા જેવી બાબત છે. આ પદવી છેક અંગ્રેજો ના સમય સુધી કોઇ  વિશિષ્ટ કામગીરી માટે આપવામાં આવતી. આજે પણ ઘણા સમાજો માં, મુસ્લિમ સમાજ માં પણ મર્યાદિત કુટુંબો અંગ્રેજો કે નજીકના સમય નાં રજવાડાં દ્વારા મળેલ આ પદવી થી દેસાઈ અટક ધારણ કરે છે.
                                  બસ આજે આટલું જ........ ફરી ક્યારે આપ સૌના સારા પ્રતિભાવ ની અપેક્ષાએ ફરી લખીશું..........                           આપ સૌને નમ્ર વિનંતી કે લખાણ માં કંઇ ભાષાકીય અશુદ્ધિ જણાય તો તેમાં યોગ્ય સુધારો કરશો 
                                             

JAY GOGA JAY SEMOJ

                         Jay Vadwala Dev ni
                                                                       અસ્તિત્વની આનંદયાત્રા

ૐ પૂર્ણમદ: પૂર્ણમિદં...પૂર્ણતાનું આ સમીકરણ અદભૂત છે! સર્વના નિયંતા એવા પરમાત્મા પૂર્ણ છે. તેના અંશરૂપ જીવ પણ પૂર્ણ છે. પૂર્ણમાંથી પૂર્ણ પ્રકટવા છતાં શિવનું શિવત્વ અખંડ રહે છે! વાત અટપટી છે ને મિત્રો? અણુવિજ્ઞાનીઓ તેનો એક અર્થ લેશે અને વેદાંતીઓ બીજો. આપણે તો સાવ સરળ અને વ્યવહારુ ભાવાર્થ લઇશું.




ગત પાંચ અંકોમાં આપણે માનવ શરીરનું પાંચ કોષોના રૂપમાં દર્શન કર્યું. આ પાંચ કોષો હકીકતમાં જુદાઘ્ જુદા અંગો નથી. એકમેકથી અભિન્ન રીતે જોડાયેલા આ ગુણસમૂહો જીવનમાં પૂર્ણતા લાવે છે. માણસ જે કાંઇ કરે છે, તે શા માટે? જીવનનો મૂળ ઉદ્દેશ શું છે? સંસાર સાગરમાં ડગુમગુ થતી નૌકાને આનંદના કિનારે પહોંચડવાની યાત્રા એટલે જીવન!




એક ઇચ્છા પૂરી થઇ એટલે સુખની ઉષા પ્રકટી ત્યાં વળી બીજી કોઇ નાની અમથી વાત ફરી પાછી ઊણપ પ્રકટ કરે, એટલે વળી પાછી દુ:ખની નિશા પછેડી તાણે. આમ ને આમ સુખ-દુ:ખના શીળા-ઊના વાયરા વાયા કરે. જીવનમાં સ્થાયી સુખનો ઉપાય છે ખરો? ભારતીય દર્શન તેનો ઉપાય સૂચવે છે. જીવનમાં પૂર્ણતા લાવવાથી ચિદાનંદ પ્રાપ્ત થાય.




એક સરળ ઉદાહરણ લઇએ. કરોડપતિ શેડિયાને રાત્રે ઊઘની ગોળી લેવી પડે અને જેને આવતી કાલે પેટની આગ ઠારવા દાણાનું જોગાણ નથી તેવો શ્રમિક જર્જરિત ઝૂંપડીમાં તૂટી-ભાંગી ખાટલીમાં નિરાંતે પોઢે છે. તેનું કારણ શું? સુખ-સાહ્યબીનાં સઘળાં સાધનો હાથવગાં હોવા છતાં અધૂરપની આહ કેમ ઊઠે છે? તેનો અર્થ એ થયો કે સાધનો એ સુખનું કારણ નથી. સુખનું કારણ છે, મનની અવસ્થા.




દારૂ પીને ઉન્મત્ત બનેલા માંકડા જેવું મન કેમ શાંત થાય? મનને શાંત કરવા વિવેક જોઇએ. વિવેક કયાંથી મળશે? પોથીઓમાંથી કે વ્યાખ્યાનોમાંથી? પેલા શેઠની પર્સનલ લાઇબ્રેરીમાં તો શંકરાચાર્યથી સોક્રેટીસ અને રામદેવજીથી માંડીને રોબીન શર્મા સુધીનું પાંડિત્ય મોજૂદ છે. દર વરસે એકાદ પારાયણના યજમાન પણ અવશ્ય બને. તોયે ઠેર ના ઠેર!




વરસો પહેલાં હોસ્ટેલના પગથિયે બેસીને મારા એક સહપાઠી સાથે રમેલ કાવ્ય અંતાક્ષરીનું સ્મરણ થાય છે. તેમણે લખ્યું હતું ‘વરસે શબ્દો અહીં તહીં, મોક્ષ તણી સમજના અનરાધાર, તોય ગાગર મનની કેમ રહે ખાલી?’ ઉત્તર વાળ્યો હતો, ‘ટપક્યું ટીપું એક અનંત જળધારી મહીંથી ને ગયું છલકાવી કૂવા પાતાળ!’ ભાવાર્થ એ છે, સમજ કેળવવા માટે બહુ ઝાઝાં થોથાં વાંચવાની જરૂર નથી. મનની મૃગતૃષા માત્ર એક ટીપાંથી જ છિપાઇ જાય, જો ગળે ઊતરે તો!




ઋષિ કહે છે, ઇશાવાસ્યમ્ ઇદમ્ સર્વમ! આ સર્વ જગત ઇશ-રસનું બનેલું છે, માનવ શરીર પણ. અન્નમાં ઇશત્વ ખોળીએ અને તેવા અન્નથી જઠર ભરીએ તો તનની સાથે મન પણ શિવમય થાય. તૃપ્તિના ઓડકાર માટે અકરાંતિયા થવાની જરૂર નથી, વહેંચીને ખાવાની જરૂર છે. જ્યાંથી લઇએ ત્યાં થોડું પાછું વાળીએ, તે ક્રિયાનું શાસ્ત્રીય નામ છે યજ્ઞ. અન્ન એટલે માત્ર ખોરાક જ નહીં, જીવનમાં જે કંઇ લઇએ ત્યાં આ કસોટી લાગુ કરીએ. સવાયું પાછું વાળ્યાનો સૂક્ષ્મ આનંદ મનને પુષ્ટ કરશે. આવું કરતી વેળા પાડોશી શું કરે છે તેની ચિંતા કરવાની શી જરૂર?




‘લગે રહો મુન્નાભાઇ’ની ગાંધીગીરી યાદ છે ને? આ ગાંધીગીરીનો ચેપ બહુ જબરો છે. એક વાર લાગ્યો એટલે ખલ્લાસ. આ ચેપનું મૂળ કયાં હશે? અરે ભાઇ! આવી નકામી પળોજણ શીદને? મૂળ શોધવાની આ ઝુંબેશમાં કોણ જાણે કેટલાયે મહાસંગ્રામો થયા અને બીજા ઘણા સપાટી ઉપર માથું ઊચકી રહ્યા છે, તેને બદલે કોઇ સાદી સીધી પણ ગમતી વાત ગુંજે ઘાલીએ અને પછી કરીએ ગમતાંનો ગુલાલ!




ચાલો, એક સુંદર વિચારબીજ ખોળી કાઢીએ. ધીરજના ખાતર અને શ્રદ્ધાના સિંચન વડે અનુભવના ખેતરમાં છોડ ખીલવીએ. નાનકડી કૂલડીમાં મગનો એક દાણો વાવીને તેની પહેલી કુંપણથી રોમાંચિત થતી શીશુની આંખમાં ઝાંખીને જોઇશું તો વેદવ્યાસ કે સોક્રેટીસનું સનાતન સ્મિત જડી આવશે. બસ, અહીં જ કયાંક છે, આપણું પોતીકું સ્વર્ગ. ઋષિનું દર્શન કંઇ સ્પૂન ફિડિંગ નથી, ઇશારો છે. ચાલવાનું તો મનખાએ પોતે છે. અનુભવના ખેતરમાં પાકેલો એક દાણો કોઠાર છલકાવવા પૂરતો છે.




વ્યષ્ટિ અને સમષ્ટિનું સામંજસ્ય એ પંચકોષ દર્શનનો મૂળ હેતુ. વ્યકિત પોતાની જાતને બ્રહ્માંડની અખિલાઇ સાથે આત્મસાત્ કરે. અજ્ઞાન, સ્વાર્થ અને ઘમંડના એઇડ્સથી બચવું રહ્યું. પર્યાવરણની અખંડતા એ જીવનમાં પૂર્ણતાની પૂર્વ શરત છે. પ્રદૂષિત અન્ન, હવા, પાણી અને અણધડ નૈતિક મૂલ્યો જીવનનું સૌંદર્ય ખંડિત કરે. રાસાયણિક ખાતર, જંતુનાશક દવા અને જિનેટિક પ્રયોગોના આડેધડ ઉપયોગથી ઊપજેલ અન્ન શરીરને માંદલું કરે. વાહનો અને ચીમનીઓના ધુમાડા હવાને મેલી કરે.




અહંકાર અને ઇર્ષ્યાથી મન વિષાકૃત થાય અને ઝેરનો આ પ્યાલો આકંઠ પીવાતો રહે અને મરણશીલ માનવ જાતની સામે તેનો ખંડિત પાળિયો ખડખડ હસતો રહે. બહુ નિરાશાની વાતો થઇ ગઇ ખરું ને? કયાંથી શીખવાની શરૂઆત કરીશું? બહુ દૂર જવાની જરૂર નથી. પશુ-પક્ષી અને વૃક્ષો જેવા ‘અભણ’ પડોશીઓ પાસેથી ધડો લઇએ તો પણ ઘણું. પ્રકતિની અદાલતમાં જેટલા ખટલા હશે તે બધા જ માણસ જાત સામે ચાલતા હશે, ખરું ને?




વિશ્વનાં સકળ શાસ્ત્રોનો એક માત્ર સાર છે - જે કંઇ લઇએ તે પહેલાં સત્યમ્, શિવમ્ અને સુંદરમ્ના ત્રણ ગરણેથી ગાળીને લઇએ અને જે કંઇ પાછું વાળીએ તે પણ એ જ ત્રણ ગરણેથી ગાળીને આપીએ. એમ કરીએ તો ઘડો પણ શાશ્વત આનંદથી છલકાતો રહે અને કૂવો પણ.

JAY GOGA JAY SEMOJ

jay Vadvala vadodara district -Tahsil-Vadodara At-Kalyanpura(Fajalpur) &Angadh na sarve Rabari samaj na Yuva & Shree Mahisagar Rabari Samaj Seva Trust na Mantri Shree Kanubhai Gajravadivala & Mahant Shree Ganshyamdasbapu na vahli vihoter ne jay mataji & jay vadvala

RABARI SAMAJ

જય વડવાળા દેવ ! બાપજી સીતારામ ! ૐ નમો નારાયણ ! જય વાળી નાથ !

આપણા સમાજ વિષે વિશેષ જાણીએ..........
     આગવો રાહ ચિતરનાર આ સમાજ છે. આ સમાજ ના જેટલા ગુણગાન ગાઇએ એટલાં ઓછાં છે. અન્ય સમાજો એ આ સમાજ પાસે થી ઘણું શીખી અને મેળવ્યું છે. હિંદુ સમાજ માં અરે હવે તો મુસ્લિમ સમાજ માં પણ સમુહ લગ્ન નો વિચાર આપણે તો આપ્યો છે. અરે ભાઇ ! આપણા માં એક કહેવત છે કે “ હતું એનું ગયું અને નહોતું એનું થયું “ રબારી સમાજ માં એકતા, ભાઈચારો, એક-બીજા ની આબરું સાચવવી તથા અરસ પરસ એક બીજાનું ઢાંકણ થવા ની ઉત્તમ ભાવના હતી. એક જ માંડવે ૧૦૦-૧૦૦ જાનો આવી હોય અને એવા માંડવે વિવાહ મહાલ્યા હોય તેવા મુછાળા એમના જમાના ના નરબંકા આપણા ઘૈઢિયા હજુ પણ આપણી વચ્ચે જ છે ને ? આવો હજુ પણ જુના જમાના ની જે સારી બાબતો હતી અને હાલ આધુનિકતા ની આંધળી દોટ ના કારણે જે વિસરાઇ ગઇ છે તે ને પુન: સ્થાપિત કરવા તેઓની પાસે પ્રેરણા લઇએ, હજુ પણ સમય છે. માવતર ની સેવા એજ આપણો પરમ ધર્મ છે એવા ઉચ્ચ ધાર્મિક સંસ્કારો હજુ આપણા લોહીમાં છે. અને એટલે જ  આપણા પૂર્વજો ના પુણ્ય પ્રતાપે, આ સમાજ માં, હજુ આવા હળાહળ કળિયુગ માં પણ બેટા ના ઘરે જ તેઓનો લાડલો બેટો પોતાના માવતર ની સેવા કરે છે ! આપણા માવતર ની સેવા માટે બેટા નું ઘર (ઘરડા ઘર) સુમ સામ વગડા વચ્ચે નથી. આપણા માવતર તો તેમના સંતાનો ની કિલ્લોલ અને કલરવ વચ્ચે ખુબ જ સુખમય અને આનંદ મય જીવન પસાર કરે જ છે ને ! અને આથી જ અંતકાળે પણ તેઓ તેઓની લીલી-વાડી વચ્ચે તેઓ ના સંતાનો ને તથા સગાસ્નેહિઓ રુપ સમાજને પણ અંતરના આશિષ દેતા પરમપિતા પરમાત્મા ના દરબાર માં તેઓ ના શુભ કર્મો સાથે જાય છે. આવા આપણા માવતરોએ તેમના પૂર્વજોની આપણા કરતાં પણ વિશેષ સેવા કરેલી જ છે. એટલે તો તેના પુણ્ય પ્રતાપે તેઓ ની સેવા માટે ના આ સંસ્કારો આપણને તેઓના દ્વારા જ મળ્યા છે ને ? હજુ આપણે તે પુણ્ય પરવાર્યા નથી.
             સમુહ લગ્ન ના રિવાજ થી આખો રબારી સમાજ એકબીજા થી પરિચિત રહેતો. એક બીજાના ખબર અંતર પૂછી સુખ દુખ માં એક બીજા ને મદદરૂપ થતો. અને વળી આખો સમાજ એક છત્ર નીચે ભેગો થવા થી જાણે ન્યાત ગંગા નો મેળો રચાયો હોય તેવું વાતાવરણ રહેતું. પવિત્ર વિહોતર ના મેળાવડા માં ભગવાન ની હાજરી હોય જ એ સ્વાભાવિક છે. આમ આખી વિહોતરની સાક્ષીએ, વિહોતર ના આશીર્વાદ સાથે જે નવ દંપતી સંસાર રૂપી રથમાં સવાર થતાં હોય તેના સંસાર ની બાગડોર ભગવાન જ સંભાળી લે ને ? અને એટલે જ ભૌતિક સુખ સગવડો ઓછી હોવા છતાં ગાયો તથા માલઢોર લઇ છેક મારવાડ, મેવાડ, સિંધ, અરે ! છેક ગંગા ની શેર (ગંગા યમુના નાં મેદાનો ના પ્રદેશો)સુધી આપણા પૂર્વજો પરદેશ ખેડતા.  આમ ઘણી જ તકલીફો વાળું જીવન હોવા છતાં એક બીજાને અનુરૂપ થઇ સૌ આનંદ થી સુખ રુપ રહેતા. માતાઓ ની તો વાત જ શું કરવી. તેઓ તો કોઇ પણ કામ ને આપણી આજની આધુનિક બહેનો ની જેમ વેઠ થોડી ગણતી હતી ? અત્યારે મોટા ભાગે બહેનો વચ્ચે ઘરોમાં કામની બાબતે જ તો કંકાસ થતા હોય છે ને ? વહેલા પરોઢિયે ઊઠવું , પોતાના કુટુંબ ના તમામ સભ્યો માટે દરરોજ પાંચ શેર કે દશ શેર જરૂરિયાત મુજબ દળણું દળવું. અનાજ દળવાની સાથે જાણે ભગવાને પોતાના કુટુંબ ની સેવા માટે તેમને  મોકો આપ્યો છે એમ માની પ્રભુ ના સ્મરણ રુપ વહેલા પરોઢે ઘંટુલા ના સુરે કોકિલ કંઠે પ્રભાતિયાં ની મીઠાસ નો રશ તે ઘંટી ના આટામાં ભેળવી દેતી. અને તે અમૃત રસ સભર અન્ન ખાઇ કુટુંબ ના તમામ સભ્યો ખુબજ હૃષ્ટપુષ્ટ , ખડતલ અને નીરોગી રહેતા. અનાજ દળ્યા બાદ માલ ઢોર ને દોહવાં ,દૂધ થાળે પાડવું, વલોણું કરવું, માથે હેલ મુકી પાણી ભરી લાવવું અને આ કામ પરવારી પાછું શિરામણ ( ઘેંશ-છાસ-દૂધ કે રાત ના વધેલા રોટલા નો નાસ્તો) માટેની તૈયારી કરવી. ઘરના તમામ સભ્યો ને શિરામણ આપી ગવાંતી માટે ભાતું તૈયાર કરવું. ગવાંતી પોતાનો માલ લઇ વગડો ખુંદવા જાય ત્યાર બાદ ઘરનાં અન્ય તમામ બાકી કામ જેવાં કે ભરત, ગૂંથણ, સીવણ વગેરે તે આવે ત્યાં સુધી કરવાં અને ફરી પાછું દોહવું, બાંધવું તથા દિવસ નાં બાકી કામ પરવારી વાળું પાણી કરી બાઇઓ ભેગી થઇ “પરભુજી વનમાં ચારે ગાયો...... જેણી વગાડે વાંસળી રે લોલ.... “ તાલ બધ્ધ રીતે બે-પાંચ ગાઉ સુધી વગર લાઉડ સ્પીકરે સંભળાય તેવા ઊંચા રબારવા સાદે ગાણાં ગાય. અને વળી સારા ભલા પ્રસંગોએ ગવાતા શાસ્ત્રી ગાણાં ની તો વાત જ શી કરવી ? પાંચ સાત બાઈઓ એકબીજા ના ખભે હાથ રાખી જ્યારે લાંબા લાંબા સામવેદિય શાસ્ત્રીય સ્વરોમાં ગાણાં ગાતી હોય ત્યારે તો અનોખું વાતાવરણ સર્જાતું. ખરેખર હજુ આ સમાજ માં વૃદ્ધ કાકીઓ અને દાદીઓ ની હયાતી છે ત્યાં સુધી હાલ ગવાતાં વરણાગી ગાંણાં ની જગ્યાએ આપણી બહેનો જુનાં સાસ્ત્રી ગાણાં શિખી લે તો આ સમાજની પુરાતન સંસ્કૃતિ ને બચાવવાનો ખુબ ઉપકાર થશે. ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ ભગવદ ગીતા દશ મા અધ્યાય ના ૨૨ મા શ્લોકમાં જ કહ્યું છે કે   “


                              વેદાનાં સામવેદોસ્મિ દેવાનામસ્મિ વાસવ:                               ઇન્દ્રિયાણાં મનશ્ચાસ્મિ ભૂતાનામસ્મિ ચેતના !! “
અર્થાત્, હે અર્જુન ! “વેદોમાં હું સામવેદ અર્થાત્ પૂર્ણ સમત્વ આપનાર ગાન (સંગીત) છું. દેવો માં હું તેમનો અધિપતિ ઈન્દ્ર છું અને ઇન્દ્રિયોમાં હું મન છું ; કારણ કે મનના નિગ્રહ થી તો હું જાણી શકાઉં છું. તથા પ્રાણીઓ માં હું ચેતના છું. “ ભાઈઓ ! મારા વ્હાલા પ્રભુ ના પ્રેમિયો ! તમને  તમારી પરંપરા જાણીને આશ્ચર્ય ઉપજે તેવી એક વાત છે... ચારે વેદો ના વિશ્વ પ્રસિધ્ધ આર્ષ ભાષ્યકાર પંડિત વિષ્ણુ પ્રસાદ સાંકળેશ્વર વેદોના ભાષ્ય વખતે રબારી સમાજ ની ખાસ નોંધ લઇ ખુબજ હર્ષથી લખે છે કે “ આજે ભગવાન કૃષ્ણ ના અવતાર ને આસરે પાંચ હજાર વર્ષ પૂર્ણ થયા પછી પણ વેદો ના બિજ સ્વરુપ એવા સામવેદ ના ગાન ને કંઇક અંશે જાળવી રાખ્યું હોય તો તે કહેવાતો અભણ, વગડે વગડે પોતાના પશુધન સાથે જીવનનો સંઘર્ષ ખેલતો,અત્યંત ભોળો એવો રબારી સમાજ છે. આ સમાજ પોતાના પશુધન સાથે જ્યારે વગડા વચ્ચે ડેરો નાખી રાત ના સમયે પોતાની ઈષ્ટદેવી મા... ને એક વિહ્વળ બાળક ની જેમ રેંડી, રેંગડી કે સરજુ ( મા ના વિયોગે જેમ બાળક આર્તનાદ કરે તેવું રુદન) દ્વારા પોતાની વ્હાર કરવા પોકારતો હોય, ત્યારે અને આ સમાજની સ્ત્રીઓ જ્યારે આનંદ કે શુભ અવસરે  ગાણાં ગાતી હોય કે પછી મૃત્યું જેવા અશુભ પ્રસંગે જ્યારે રુદન કરતી હોય ત્યારે લાંબા લાંબા સ્વરે રબારી સિવાય ની અન્ય જ્ઞાતી નો કોઇ માણસ ન સમજી શકે તેવા આલાપો માં સામવેદ ના ગાન સ્વરો સચવાઇ રહ્યા છે. “ રબારી સમાજ માટે આનાથી વિષેશ ગૌરવવંતી બાબત ક ઇ હોઇ શકે ?  
         આપણા પૂર્વજો જે ખુમારી ભર્યું ઉલ્લાસમય અને આપણ ને પણ ગૌરવ ઉપજે તેવું જીવન જીવી ગયા તેના મુળમાં આપની જુની લગ્ન સંસ્કૃતિ હતી. જેને આખી વિહોતરના આશીર્વાદ હતા. આવો ! જ્યારે આપણા જુના રીવાજ ના ચિલે આજના અન્ય પ્રગતીશીલ સમાજો ચાલવા માંડ્યા છે ત્યારે આપણે આપણા પૂર્વજો નો તે ચિલો ચાલું રાખી તેઓનું સાચા અર્થમાં તર્પણ કરીએ. આ સમાજ ના શ્રેષ્ઠિઓ પોતાની દિકરીઓ ને આવા સમુહ લગ્નો માં જ પરણાવી, પોતે શ્રેષ્ઠ હોઇ, સમાજ માં ઉદાહરણ રુપ બને. ઈશ્વરકૃપા એ તેમની પાસે વધારે ધન હોય તો આવા સમૂહલગ્ન યોજનાર સેવાભાવી સમાજ સેવકો નું ટ્રસ્ટ રચી તેમાં મુક્તમને દાન કરી, કરાવી દરેક પરગણાના તાલુકા મથકે અથવા સમાજ નક્કી કરે તેવાં સૌને અનુકૂળ આવે તે સ્થળોએ સમૂહલગ્ન રૂપી યજ્ઞો નું આયોજન કરીએ. અને તેમાં આપણી સેવા ની આહુતી આપીએ.....